Na Corona

‘De grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog’ werd de pandemie van het coronavirus genoemd. Het SARS-CoV-2 virus bracht de gehele wereldeconomie tot stilstand en het nieuws over de gerelateerde ontwikkelingen domineerde gedurende anderhalf jaar de voorpagina’s. Het virus was los van de wereldeconomieën juist voelbaar in ons dagelijks leven. Wat we in en om het huis deden en waarom we naar buiten gingen werd opnieuw gedefinieerd. Zoals onze leefstijl ook in het kader van ontspanning veranderde, veranderde ook het gebruik van de openbare ruimte. Lege binnensteden, overvolle natuurgebieden en nieuwe gebruiksvormen van de buitenruimte zorgden ervoor dat we nu met een nieuwe blik naar de openbare ruimte kijken.

Welke specifieke veranderingen hebben er in het gebruik van de openbare ruimte plaatsgevonden tijdens de coronapandemie? Tijdens de pandemie is de definitie van ‘te druk’ opgeschoven, waardoor de veiligheid en de capaciteit van die ruimte onder druk kan komen te staan. Aan de andere kant bood de opzet van de openbare ruimte juist een manier om de verandering van leefstijl op te vangen. De buitenruimte werd zo een ‘alternatief’ voor veel activiteiten. Parken werden populairder en mensen spraken vaker buiten af. Er is naast de verandering ook een versnelling te zien van sommige ontwikkelingen in de openbare ruimte, zoals vaker de fiets pakken en het opzoeken van openbaar groen. Sommige van deze ontwikkelingen zijn gewenst, andere minder.

Wat blijft er over van de verschuivingen in het gebruik van deze ruimtes na de crisis? Kunnen we in het kader van wat gewenst is bijsturen? En hoe kunnen we lessen trekken voor een eventuele volgende pandemie? De Provincie Zuid-Holland is een van die overheden die lessen kan trekken uit deze pandemie met betrekking tot het gebruik van de openbare ruimte, van de stoep tot nationaal park. Deze lessen hebben niet alleen betrekking tot deze pandemie of wanneer deze voorbij is. Juist de mogelijkheid van een volgende pandemie of een grote crisis biedt een kans tot voorbereiding. Crisisperioden vragen om snel handelen en flexibiliteit, en daarbij hoort een degelijke voorbereiding. Wat zijn de gevolgen van de pandemie op het gebruik van onze openbare ruimte, hoe kunnen we de wenselijke veranderingen vasthouden of stimuleren en welke lessen kunnen we hieruit trekken voor een veerkrachtige en gezonde openbare ruimte om zo beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie? Deze vragen worden in het ontwerpend onderzoek behandeld.

Zuid-Holland, ontwerpend onderzoek, openbare ruimte, stedelijke transformatie en landschap ontwerp. In opdracht van Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) Noël van Dooren, Flux landscape architecture, 2021